vrijdag 1 februari 2013

Cactus

Ik probeer mij Maastricht zonder kinderboekwinkel voor te stellen. Het kan, want vijfenveertig jaar geleden was er ook geen en de stad bestond toch.

Mensen kochten boekjes voor hun kinderen bij de algemene boekwinkel, die daarvoor een kastje had staan. De keuze was beperkt en, afhankelijk van de boekhandelaar, meestal toegespitst op verkoopresultaat. Het belang van leesbevordering was nul, want kinderen gingen toen nog vanzelf lezen, of niet. En over een invloed van lezen op het brein werd al helemaal niet nagedacht.

Ach en het internet, dat alsmaar de schuld krijgt. Wat moet je ook met een kinderboekwinkel als alles op internet te vinden is? Nou ja, ik keek eens even bij Bol en stelde wat vragen die ik in de winkel regelmatig krijg. Bij specifieke vragen lukte het nog wel. Er kwamen wat titels boven, waarvan ik niet de kwaliteit kon beoordelen, maar in elk geval wel enkele ideeën kreeg en als ik dan keek bij deze boeken werden ook bekeken, zat daar soms nog wel eens iets tussen dat eveneens bruikbaar leek.

Maar toen ik intoetste: meisje acht jaar (een formulering die het vaakst komt: geslacht plus leeftijd) kreeg ik 811 pagina's die beginnen met een berg huiswerkboekjes en enkele boeken die helemaal niet geschikt zijn voor kinderen in groep vier of vijf. Een aantal bladzijden verder was ik nog geen leesboek voor die doelgroep tegengekomen. Ik gaf het op. Wat zit er in zo'n geval anders op dan het meisje te bellen en te vragen welk boek ze wil hebben?

Wat zou er gebeuren als kinderen altijd zo hun voedsel aangereikt krijgen? Zou hun smaak verbreden? Zouden ze eens iets kiezen wat ze niet kennen, maar dat wel heel goed bij hen past? De kans is groot, dat ze vooral pasta en friet kiezen. En na een poos weten ze niet beter of eten ìs pasta of friet.

Zo zal het ook met boeken gaan. Want internet kan veel, maar het kan niet lezen, kan de klant niet in de ogen kijken en zien welke situatie de vraag veroorzaakt en hoe de koper daar zelf in staat. Internet heeft alleen gevoel voor massa. Literaire kwaliteit en emotionele of sociale argumenten om een boek te kiezen, kan het niet beoordelen. Het zal dus altijd tonen wat het meest gevraagd wordt. En dat zijn de boeken die 'iedereen' kent: De hardste schreeuwers op internet, de geluksvogels die op televisie worden besproken, de marketingkoningen.

De internetboekwinkel is namelijk gebouwd voor de klant die weet wat hij zoekt, niet voor de (groot)ouder die iets moet hebben voor iemand waar ze niet alleen veel van houden, maar die ze ook willen helpen ontwikkelen. Of voor de leerkracht die de plicht heeft kinderen aan het lezen te krijgen, maar de kennis of de interesse daarvoor niet heeft en vaak zelf overgehaald moet worden om te lezen. Of voor de oom, tante, buurvrouw die het kind maar een beetje kennen en die soms zelfs geen idee hebben wat een kind is.

De internetboekwinkel schopt niemand onder zijn kont, zet niemand op een ander been, brengt niemand op een hoger plan, maar levert alleen maar. Geschikt of ongeschikt, dat maakt niet uit, als de klant maar betaalt.

Nergens is specialisme zo goedkoop als in de kinderboekwinkel. Klanten vinden het vaak niet meer dan normaal om de specialistische kennis van de boekverkoper voor een half uur in te zetten om vervolgens een boekje van 4,95 te kiezen en het ook nog cadeau in te laten pakken met boekenlegger en gratis tasje, of nog erger helemaal geen boek kopen, omdat ze geen keuze kunnen maken, of aan het einde van de rit te zeggen: 'het is wel zwaar zo’n boek, ik koop het liever in mijn eigen stad, anders moet ik er zo mee sjouwen. Dank u wel voor uw advies'. Dat weet je als winkelier. Je neemt dat op de koop toe zolang die klanten gecompenseerd worden door voldoende anderen die wel substantieel bijdragen aan het bestaan van je winkel.

Wanneer die compensatie er niet meer voldoende is, moet je je als winkelier op je hoofd gaan krabben. Wat, als jij weet dat je noodzakelijk bent, maar dat die noodzakelijkheid zich niet uitbetaalt, blijf je dan doorsukkelen tot het besef doordringt of stop je ermee en zoek je andere wegen om het lezen te bevorderen? Er zal toch brood op de plank moeten, immers idealen zijn niet eetbaar en je kunt er je kind niet van laten studeren.

Bij de verhuizing naar de Mariastraat kreeg ik een cactus cadeau, met de opmerking: 'blijven prikkelen'. Het was een goed cadeau en niet alleen om die gedachte. Cactussen kunnen het, net als boekhandelaren, lang volhouden op weinig, maar niet eeuwig.


(Mijn boekbladblog van vandaag)

1 opmerking:

  1. Een online kinderboekenwinkel met online persoonlijk advies per skype?

    BeantwoordenVerwijderen